Onderzoek aan de Academie voor Theater en Dans, we weten dat het gebeurt, maar wat houdt het precies in? Dit is deel 18 van een serie interviews; een kijkje in de keuken. Een gesprek met Kai Hazelwood (VS), danser, choreograaf, onderzoeker en deelnemer aan THIRD.

Deel 18:  Slangen en rouw

Mijn onderzoek ontstond vijf jaar geleden, toen ik in een grote gezondheidscrisis belandde. Ik danste al vanaf mijn vierde, mijn hele leven stond in het teken van dans en in een keer kon ik niets meer doen. Ik lag weken, soms maanden aaneen in bed.

Het wezen waar ik de meeste tijd mee doorbracht was mijn slang. Zijn hok stond aan het voeteneinde van mijn bed. Ik lag uren naar hem te kijken. Terwijl ik zelf alle controle over mijn leven kwijt was - ik was ziek en wist niet wat er aan de hand was, ik viel sterk af en kwam dan weer aan, ik had voortdurend pijn - zag ik hoe mijn slang dikker en dunner werd, energiek was of lui, met meer of minder moeite vervelde en daar op de een of andere manier volkomen rustig onder bleef.

Ik dacht: is er iets dat ik van hem kan leren om deze ondraaglijke transformatie te doorstaan? Ik begon mijn observaties op te schrijven en besefte over hoeveel wijsheid de slang beschikt. Hoe we kunnen we leren van dieren die vervellen, in het bijzonder op een moment waarop het voelt alsof de wereld in een crisis is.

Met dit onderzoek kwam je in 2021 in THIRD terecht?

Ja. Drie dagen voor de deadline besloot ik me aan te melden. Ik wist niet goed wat THIRD precies inhield, maar het trok me intuïtief sterk aan. Ik zat in Los Angeles, midden in de nacht, tijdens het online aannamegesprek. Hoewel ik nog steeds niet precies begreep hoe THIRD werkte, voelde ik me zo thuis bij de mensen die het gesprek leidden dat ik wist: ja, ik ga!

Van heel jongs af aan wilde ik ballerina worden, maar omdat ik 1m83 ben en zwart, paste ik niet goed in die mal. Dat maakte dat ik mijn blik moest verruimen en al vroeg mijn eigen weg ging. Bij moderne dans, hedendaagse dans en bewegingstheater vond ik deels wat ik zocht. Toch voelde ik me nergens helemaal thuis. Gaandeweg definieerde ik wat dans voor mij was, waar ik van hield, wat ik interessant vond, hoe ik met mensen om wilde gaan. Bij DAS Graduate School vond ik voor het eerst een gemeenschap waar ik bij wilde horen, ik realiseerde dat ik daar mijn hele carrière naar op zoek naar was geweest.

In januari, tijdens de Research Month, deed je mee aan het project Grief – Listening – Time. Je leidde de workshop Reptile Time.

Een slang heeft zo’n andere relatie tot tijd dan wij. Het dier is in de loop van de evolutie nauwelijks veranderd, en wanneer ik mijn slang een grote rat te eten geef, zingt ie het rustig een maand zonder voedsel uit. Toen ik zo ziek was leerde ik van mijn slang dat ik moest vertragen om te kunnen helen. Tegelijkertijd vond ik het bemoedigend dat mijn slang wel degelijk ongelooflijk snel kan toehappen, als ik hem te eten geef.

Tijdens de workshop gaf ik de deelnemers de opdracht om te vertragen en, net als een slang, languit over de vloer te bewegen. Een slang is een heel tactiel wezen. Ik nodigde de mensen uit om zich bewust te worden van de aanraking met de vloer, en iedere kleine verandering daarin, soms alleen al door de ademhaling of de hartslag, te zien als een microdans. Een duet tussen lichaam en grond. Door te vertragen ga je alles waar je liever overheen rent, heel precies voelen. Zo ontstaat er ook tijd voor rouw.

Geïnspireerd door het tactiele lezen van Emilie Gallier legde ik ook allemaal boeken die ik verzameld had voor mijn onderzoek en korte tekstjes op de grond. Op onze buiken gleden we daar als slangen tussendoor, waarbij eenieder kon stoppen om te lezen, wat hij onderweg tegenkwam. Het was bijzonder hoezeer de verandering van onze relatie tot de grond en de langzame beweging het lezen beïnvloedt. Mensen konden ook opschrijven wat zij zelf moesten achterlaten (vervellen) om door hun eigen transformatie heen te bewegen. De kern zat in het pijnlijke besef dat dat soms dingen zijn waar we zielsveel van houden, die we liever koste wat het kost bij ons houden dan laten gaan.

Is dat vertragen en tot rouwen komen een soort ritueel, iets wat je vaker herhaalt, alleen of in een groep?

Ja, terug in Los Angeles leid ik straks drie ‘Play Groups’. We doen verschillende rituelen rondom reptielentijd, en lopen daarin een paar maanden samen op. Dat is iets wat ik nu nodig heb; in mijn eentje voelt het niet altijd goed. Soms duik ik in dingen die erg pijnlijk zijn, de wetenschap dat ik dit samen met anderen doe, die met hetzelfde bezig zijn, maakt het makkelijker. Het is een doorlopend groepsonderzoek, ik noem het een Play Group, ik moet mezelf eraan blijven herinneren dat het om spelen gaat (lacht).

Ik kan me voorstellen dat het essentieel is om dit met anderen samen te doen. Dat dat de bedding geeft waarin dit proces mogelijk is.

Dat denk ik ook. We hebben allemaal veel om over te rouwen, we leven in een intense tijd. Vervellen is niet alleen een persoonlijk proces, maar ook iets wat tussen mensen gebeurt. Voor mij is dit werk ook anti-kolonialistisch. Het gaat volledig in tegen de norm van het kapitalistische systeem, waarin het om snelheid, prestatie, scoren gaat. In die zin is het proces van vervellen ook een routekaart naar een sociale en structurele rechtvaardigheid.

Op dit moment werk ik aan een boek: Shedding: A Playbook, dat wordt een verzameling van beschouwingen, tekeningen, foto’s en oefeningen die je individueel en in groepsverband kan doen. Als lezer kun je daar als een slang doorheen bewegen, dus helemaal je eigen weg in gaan.

--

Uit de aankondiging vanShedding: A Playbook:

‘Een slang aarzelt niet als het tijd is om te vervellen. Ze probeert zich niet vast te houden aan dat wat niet langer comfortabel maar wel bekend is, ze maakt zich geen zorgen over wat er na het vervellen komt, wie ze zal zijn, of anderen haar zullen herkennen. Ze vervelt eenvoudigweg omdat haar lichaam weet dat het daar de tijd voor is.’

Tekst: Hester van Hasselt

De complete serie interviews Artistiek onderzoek - Wat houdt dat in? kun je hier lezen