Idealisten in de zaadbunker van Spitsbergen
‘Je kunt beter met een cirkelzaag of drilboor het publiek inspringen, dan het met woorden tot stilte manen.’ Ko van den Bosch, bekend van Alex d’ Electrique, maakt dit jaar samen met negen afstuderende mimers Paradijsvertraging. Uitgangspunt: idealisten in een zaadbunker in Spitsbergen, na een ramp.
Jarenlang was hij de aanvuurder van Alex d’ Electrique, Ko van den Bosch, de man met het imposante lijf en de noeste kop. Hij betrad het theater via de beeldende kunst en het schrijven. Wat hij maakte was pure punk, volledig over de top en los van allerlei nuances, maar mét politiek engagement. Van den Bosch: ‘Met Alex d’ Electrique was je verzekerd van absurdistisch, energetisch drama. Als acteurs maakten we deel uit van een mechanisme, we hadden geen benul van ingeleefd spel. We werkten met plompverloren beeldtaal, we zeiden: deze installatie móet erin, en dan werkten we daar naartoe.’
Pneumatische hamers
Van den Bosch: ‘In het eerste gesprek met de vierdejaars mimestudenten toonde ik Vitale delen, een heropvoeding van de zintuigen en het nieuwe utopia. Ze geloofden niet wat ze zagen. De voorstelling begon met het volstorten van de gangen naar de tribune met glas. Daaronder stonden stalen platen met pneumatische hamers, die veroorzaakten een hels kabaal. Het publiek moest zelf een weg naar de tribune banen. Onder de stoelen hadden we leidingen aangelegd, in een black-out lieten we daar gas uit ontsnappen, je hoorde het sissen, je rook het gas. Noem het een futuristisch repertoire, waar Marinetti in 1909 voor pleitte in zijn futuristisch manifest: zorg ervoor dat het publiek daadwerkelijk bang wordt. Je moet zien dat er pek vloeit, ruiken dat een motor loopt.’
Bunker vol zaden
‘In een aantal sessies heb ik met de studenten gebrainstormd over de mogelijkheid of onmogelijkheid van een nieuwe revolutie. Stel dat je alles schoonveegt, tabula rasa, en met een schone lei begint. Wat zou er dan ontstaan? Op Spitsbergen staat een bunker vol zaden, opgeslagen voor het geval de wereld vergaat. Het vertrekpunt van de voorstelling is een groep idealisten die na een ramp in die bunker komt. Ze hebben allemaal hun eigen beeld van een fantastische samenleving. Welke variaties op een thema en welke clashes levert dat op?’
Punkmentaliteit
De afstuderende klas bestaat uit negen studenten: acht mannen en een vrouw. ‘Schrijvers, beelddenkers, pure spelers. Hoe cool zou het zijn om alles zelf te maken, het decor, het lichtplan, de kostuums, zoals we dat deden bij Alex d’ Electrique. Wij maakten democratisch theater. We stonden niet alleen in schouwburgen maar ook in jongerencentra. Voor een voorstelling van Thomas Bernard kregen we die jongeren echt niet vanzelf de zaal in, weg bij de toog. Dan gooiden we een champagnefles naar de bar en riepen we: “We kunnen twee dingen doen mannen: of jullie komen naar ons toe, of wij komen naar jullie.” Die punk- en rock-‘n-roll-mentaliteit mis ik wel.’
De wereld platwalsen
‘Het zou mooi zijn als er een nieuwe generatie Alexen opstaat. Minder cultureel en politiek correct dan alles wat nu wordt geproduceerd. Het bijzondere van deze afstuderende mimers is dat ze al in het eerste jaar aangaven een collectief te willen zijn. Na de zomer stappen ze de wereld in. Je enige overlevingskans in het afgekalfde theaterlandschap van nu, is je krachten bundelen. Een eigen esthetiek ontwikkelen, waarmee je de rest van de wereld platwalst.’
Santino Slootweg, vierdejaarsstudent Mime Opleiding: ‘We bouwden met lasapparaten het decor’
‘Met 200 procent energie opkomen en met 200 procent energie afgaan en tussendoor verwarring stichten, dat was Alex d’Electrique volgens Ko. Recht voor zijn raap, zwart of wit. Onze klas is altijd al een groep van extremen, die potentie kunnen we nu goed uitzoeken op de vloer.
Ko is een alleskunner. Wij zijn een bonte mengelmoes: de een blinkt uit in abstracte beweging, de ander heeft een voorliefde voor tekst, sommigen van ons schrijven, eentje bespeelt ieder instrument dat hij voor handen krijgt en drie klasgenoten zingen ontzettend mooi. We dromen al jaren van een collectief. Tussen de eerste inspiratiesessies met Ko en de eigenlijke repetities repeteerden we alvast een week zonder hem en bouwden we met lasapparaten het decor.’
Paradijsvertraging
afstudeervoorstelling Mime Opleiding
regie: Ko van den Bosch
17 en 19, 20 juni,
Veem House for Performance,
Van Diemenstraat 410, Amsterdam
22 juni,
Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond,
Nes 45, Amsterdam
tekst: Hester van Hasselt