De wereld moet beter. Maar hoe? In Bechdeltest All beauty must die presenteert een man de oplossing: een perfecte robot. Dan nemen zes jonge vrouwen het over: hoe zien zíj die nieuwe wereld? Wat volgt is een poëtische, muzikale voorstelling, die voldoet aan ‘de Bechdeltest’.  

‘With my voice, I am calling you…’ Zes jonge actrices staan in een kring op de repetitievloer en zingen a capella een fragment uit het Nick Cave-nummer Jesus Alone. Daarna krijg ik een muzikaal voorproefje met keelzang van het beroemde Bulgaarse vrouwenkoor Le Mystère des Voix Bulgares.  
‘Vrijwel alle muziek uit onze voorstelling bestaat uit fragmenten uit Nick Cave-songs’, vertelt regisseur Lidwien Roothaan. ‘De muziek is gearrangeerd door Bas Odijk.’ Ik zit in een kring bij de repetitie van De Bechdeltest. Zes afstuderende actrices en één acteur vertellen.

Wat is de Bechdeltest?
Kris Hutten: ‘Het idee voor onze voorstelling is ontstaan tijdens de improvisatieles. Als twee vrouwen improviseren op toneel, gaat het al héél snel over een man: over een affaire, een vriendje, de dokter. Als twee mannen improviseren gaat het over geheime gangen, complotten, robots.’  
Amarenske Haitsma: ‘Oscar van Woensel vroeg ons: “Kennen jullie de Bechdeltest?” Die test komt uit een stripje van Alison Bechdel. Je kunt er scènes mee checken op seksisme.’ 
Frieda Barnhard: ‘In heel veel films zie je dat mannen vooral praten over de wereld, wapens, geld, enzovoort. Zodra twee vrouwen een scène spelen, gaat het over mannen.’
Is dat zo? Hebben jullie het zelf ook altijd over mannen?
Charlene Sancho: ‘Oscar stelde ons voor de uitdaging: improviseer een scène van een half uur zónder dat je het over een man hebt. Hij beloofde een bosje bloemen als het lukte.’ 
Daisy Hagendoorn: ‘We kwamen erachter dat het heel erg moeilijk was. Waar moet het dàn over gaan?’ 
Pleun de Roode: ‘Best confronterend, ik merkte dat ik het automatisch deed.’ 
Amarenske: ‘Niemand heeft ooit een bosje bloemen gekregen!’

Frieda: ‘Zo kwamen we op het idee dat wij, zes vrouwen, een voorstelling wilden maken die voldeed aan de Bechdeltest:

1. in een scène zitten twee vrouwen,
2. ze zijn in gesprek, en
3. dat gesprek gaat niet over een man.’

Waarom moet jullie voorstelling voor de sexismetest slagen? 
Daisy: ‘Sexisme is een heel actueel onderwerp. Zeker na #MeToo zie je overal nieuw feministisch bewustzijn. Kris: ‘Je ziet overal dat vrouwen een andere plek opeisen: gaat het om de vrouw of om het talent?’  

Zijn er geen bestaande stukken die voldoen aan de test?
Pleun: ‘Nee, we startten een zoektocht en stuitten op een verrassing: er bestaan geen geschikte stukken met meer vrouwen die niet over een man gaan.’ Frieda: ‘We hebben echt lang gezocht. Dan bleek het weer over een of ander lijk te gaan, waar alle vrouwen een relatie mee hadden gehad. In Huit Femmes bijvoorbeeld.’ 
 
Níet over mannen dus, waar gaat jullie voorstelling dan wél over?
Pleun: ‘Eerst hebben we in een café veel bier gedronken. Waar wilden het over hebben? Een gezamenlijk thema was dat we als jonge afstuderende acteurs in een onzekere fase zitten: we gaan een nieuwe tijd tegemoet gaan. Waar staan we als mens?’
Kris: ‘Oscar van Woensel heeft op basis van gesprekken met ons speciaal een stuk geschreven.’
Amarenske: ‘Het gaat over de vraag: wat heeft een nieuwe, betere maatschappij nodig? We zoeken met elkaar uit wat dan de regels moeten zijn. We proberen tot een gedeelde waarheid te komen.’ 
Frieda: ‘We voeren gesprekken over geweld, religie, angsten, verslaving, frustratie, stemmen in je hoofd, seks, schoonheid. Als je de wereld opnieuw mag uitvinden: mag geweld dan, bijvoorbeeld?’
Daisy: ‘En: wie heeft de meeste ruimte om de waarheid te verkondigen?’
Charlene: ‘Tussendoor wordt heel veel gezongen. De voorstelling heeft een sterk poëtische kant, associatief, met hele mooie muziek, flarden, fragmenten. Een compositie van gedachten.’

Hebben jullie een specifiek standpunt over die nieuwe wereldorde?
Amarenske: ‘Nee, we vertegenwoordigen elk een bepaald karakter. Een uitvergroting van onszelf, een fascinatie of een rol die we leuk vinden om te spelen.’
Pleun: ‘Ik ben de rede, praktisch, wil niet te veel ingaan op emoties.’
Daisy: ‘Ik bewaar graag de harmonie, wil geen conflicten en grijp naar alcohol om de spanning te verzachten.’
Kris: ‘Ik sta voor de overgave: alles kan opnieuw, alles is een optie!’
Charlene: ‘Ik ben cynisch, een houding gevoed door een onderliggende angst.’ 
Frieda: ‘Ik ben dominant, wil graag regels, een nieuwe grondwet.’
Amarenske: ‘Ik vaar op intuïtie, ga uit van gevoel en doembeelden.’

Zeg, wat doet die ene man eigenlijk in jullie voorstelling?
Pepijn: ‘Ik speel wel een man, maar ze práten niet over mij. Ik zet aan het begin van de voorstelling een wereld neer. Ik heb een uitvinding gedaan voor een betere mens. Een robot die zó geavanceerd is, dat je je nooit meer alleen hoeft te voelen.’
Daisy: ‘Je zou kunnen zeggen dat die wereld staat voor geld, wetenschap, macht, snelheid, efficiency, de consumptiemaatschappij.’

Vertel, wint die ‘mannelijke’ robotwereld?
Pepijn: ‘Dat verklappen we niet. Kom zelf maar kijken.’

Voldoet het stuk inderdaad aan de Bechdeltest?  
Charlene: ‘Zeker. Het kan dat je aan het eind denkt: goh, er kwam helemaal geen gesprek over mannen in voor!’ Pleun: ‘Uiteindelijk gaat de voorstelling over gezien worden. Dat is wat we allemaal nodig hebben. Gezien worden door de buitenwereld en door elkaar.

Productieleider Brian Verhagen (Opleiding Productie Podiumkunsten): ‘Zoektocht naar een gedeelde waarheid’
‘Wat mij persoonlijk aanspreekt in deze voorstelling is de thematiek: het creëren van een nieuwe wereld en de zoektocht naar een gedeelde waarheid. Ik denk vaak: welke keuzes zou ik maken? In deze voorstelling proberen we het uit. De productie ontwikkelt zich continu. Wat de groep of het proces nodig heeft, kan per dag verschillen. De uitdaging is om daar als productieleider zo goed mogelijk op aan te sluiten.’ 


Bechdeltest All beauty must die
Bechdeltest is de afstudeervoorstelling van Frieda Barnhard, Daisy Hagendoorn, Amarenske Haitsma, Kris Hutten, Pepijn Korfage, Pleun de Roode en Charlene Sancho (Amsterdamse Toneelschool & Kleinkunstacademie) en Brian Verhagen (Opleiding Productie Podiumkunsten). Regie: Lidwien Roothaan, tekst: Oscar van Woensel, muziek: Bas Odijk, licht: Jasper Nijholt (Opleiding Design & Technologie).

14 t/m 16 juni
20 juni (ITS Festival)
Frascati 2, Amsterdam

tekst: Petra Boers