Korinthe, 2057

Korinthe, 2057 is een afstudeervoorstelling vanMateusz Staniak (regie en script), Kevin Pieterse (scenografie en kostuums) en Niek Vanoosterweyck (mime, spel) die in januari en februari 2020 speelde in de Academie voor Theater en Dans in Amsterdam.

Korinthe, 2057
Het einde van de wereld is geen chaos maar stilstand.

Regisseur Mateusz Staniak en scenograaf Kevin Pieterse over Korinthe, 2057

Langzaam gek worden in een laboratorium van de mensheid

Europa is moe. God is dood. De aardbol loopt leeg. De toekomst is onzeker. In hun afstudeervoorstelling Korinthe, 2057 nemen regisseur Mateusz Staniak (29) en scenograaf Kevin Pieterse (25) je mee in een dystopische trip. ‘Ik denk dat de mens echt walgelijk kan zijn.’

Regisseur Mateusz Staniak

‘In het theater kun je utopieën oefenen’

Wat zien we in jouw afstudeervoorstelling Korinthe, 2057? 
‘In Korinthe, 2057 beland je in een dystopisch toekomstbeeld, een realiteit waarin wij mensen op het huidige systeem geen invloed meer hebben, de aardbol leegloopt, God allang dood is en wij gedoemd zijn om te wachten op een toekomst die nooit zal komen. Zelfs de garantie dat de hemel boven ons langer zal bestaan dan wij, is verdwenen.

Deze montagevoorstelling begint met een beeld van Sisyphus in de ruïnes van het Europagebouw. Na een clusterhoofdpijnaanval van het hoofdpersonage Friedrich gaan we de bunker in. In die bunker zit waarschijnlijk de laatste groep mensen die Apocalyps heeft overleefd. De bunker kun je beschouwen als een laboratorium van de mensheid, waar personages langzaam gek worden en de kans krijgen om zinloos geweld uit te oefenen.’

Wat is het onderliggende thema?
‘De slaap van de rede brengt monsters voort – deze titel van een aquatint van Francisco de Goya zou het motto van mijn voorstelling kunnen zijn. De voorstelling gaat over de Europese moraliteit die moe is van haar eigen hypocrisie. De oorsprong van die Europese moraliteit zijn de Romeinse wet en het huwelijk van de katholieke kerk. Wij leven in een systeem dat ons machteloos maakt, maar tegelijkertijd creëren we dat systeem ook zelf. De voorstelling gaat over verantwoordelijkheid nemen voor je daden.’

De voorstelling is‘geen dystopie, maar werkelijkheid’ staat in je aankondiging. Heb je zo’n zwart mensbeeld? Of is er nog hoop?
‘Laura de Geest, de actrice die in het stuk de hertogin speelt, vroeg me hetzelfde: heb jij écht zo’n slecht beeld van de mens? Ik denk inderdaad dat een mens echt walgelijk kan zijn. Maar ik hoop dat mensen – door te zien hoe erg alles kan worden – actief kunnen beslissen om het goede te doen. Er is dus nog hoop.’

Wat maakt jou uniek als regisseur?
‘Binnen het kader van onmogelijke opdrachten die ik mezelf en mijn team geef, ben ik superpragmatisch. Ik ben betrokken bij elk element, maar ik sta niet in de weg. Acteurs moeten de kans krijgen om te spélen, elke avond opnieuw beginnen en niet alleen bewegen van één afspraak naar de andere.’

Wat wil jij als regisseur in de wereld zetten?
‘Ik wil in de toekomst graag met een ensemble werken, een vaste groep mensen met wie ik thema's kan onderzoeken die belangrijk voor onszelf en voor ons publiek zijn. Theater is een plek waar je je eigen regels kunt schrijven en utopieën kunt oefenen. In onze tijden is echte ontmoeting essentieel. Wetenschap heeft gewonnen van religie en spiritualiteit, maar zij kan niet het mysterie van ons bestaan uitleggen. Alleen in de kunst kunnen we het contact met het onbegrijpelijke vinden, het sublieme.’

‘Ik geloof dat we ons serieus moeten afvragen of deze vorm van leven gezond is’

‘Mensen sluiten zich op in hun eigen kooien’

Scenograaf Kevin Pieterse

‘Ik wilde graag iets écht groots bouwen’

Wat sprak jou persoonlijk aan in Korinthe, 2057?
‘Het gesprek tussen Mateusz en mij begon ongeveer een jaar voor de voorstelling. Mateusz wilde een voorstelling maken geïnspireerd op de eerste brief van Paulus aan de Korinthiërs, die het begin vormde van het katholieke geloof. Dit vond ik interessant omdat wij allebei gelovig zijn opgevoed. Paulus schreef deze brief in 55 na Christus aan de gemeente Korinthe met als doel ruzies te bedaren en misstanden uit de wereld te helpen. De brief bevraagt ideeën over wat geloof is en wat “samenleven” betekent.’

Waarom is een 2000 jaar oude brief voor jou actueel?
‘Ik denk dat wij als kunstenaars dit soort ideeën altijd aan het bevragen zijn. Ik ervaar deze ideeën vaak als rasters. Constructies die we om onszelf heen bouwen en weer afbreken wanneer ze niet meer voldoen aan onze wensen. Ik geloof dat we ons serieus moeten afvragen of deze vorm van leven gezond is. Voor ons en voor de wereld waarop we leven. Zijn we aan het wachten om terug te keren naar de dingen die we al kennen? Of zijn we klaar om iets nieuws op te bouwen? Ik denk dat laatste.’

Hoe heb jij de dystopie van Korinthe, 2057 vormgegeven in je scenografie?
‘Ik heb het “potentieel van ruimte” vormgegeven, als contrasterend antwoord op een wereld waar geen hoop meer is en de toekomst niet meer bestaat. Het publiek kijkt naar een groot raster. Een wereld die een mentale ruimte visualiseert. Ruimte die in elkaar past, uit elkaar kan vallen en zichzelf zou kunnen vermenigvuldigen. Als je een muur hebt kapotgeslagen, staat er weer een nieuwe achter. De personages zitten gevangen in hun eigen creatie. De vormen die wij bouwen als mens. De kooien waar wij onszelf in opsluiten.’

Hoe heb je jezelf uitgedaagd?
‘Ik wilde graag iets écht groots bouwen – een verlangen dat ik al langer had binnen mijn opleiding. Alles willen vormgeven, tot de deursluitingen aan toe. Voor mij is dat een van de belangrijkste dingen binnen scenografie: ik let op alle details en wil overal de hand in hebben, wat veel aandacht en geduld vereist. Dat was voor mij de grootste uitdaging, van begin tot einde,’

En, trots op het resultaat?
‘Ja, ik vind de scenografie van de voorstelling uitermate goed geslaagd. Ik ben blij dat ik zo’n statement heb kunnen maken.’

Jaar

2020

Cast

Regie en script: Mateusz Staniak*
Scenografie en Kostuums: Kevin Pieterse*
Spel en script: Alex Hendrickx, Laura de Geest, Isabelle Kafando, Thomas van Luin, Giulia Reiss, Niek Vanoosterweyck* en Hidde Aans-Verkade
Dramaturgie en script: Eefje van den Broek
ondersteuning script: Florian Hellwig
Geluidsontwerp: George Dhauw
Licht ontwerp: Grischa Runge
Techniek: Kiki Heslenfel, Sanne Fransen, Jim Mulder en Nelis Meijer
Productieleider: Rick Busscher
Productie assistent: Vasthi Hol
1ste man: Rick Hendriks
Technische productie: Bas de Bruin

* afstudeervoorstelling van Regie opleiding, Scenografie opleiding en Mime opleiding.

uit: CONNECT 2020, tekst Petra Boers