Collectiviteit is een begrip dat binnen de kunsten hernieuwd onder de aandacht is. Wat betekent collectiviteit? Hoe geef je daar vorm aan? Wat betekent dit voor het proces van onderzoek en het realiseren van een gezamenlijke kunstuiting? Kan collectieve organisatie een cumulatief effect in een proces veroorzaken?

Binnen het programma ‘collectiviteit’ worden deze vragen door studenten onderzocht in verschillende programma’s: ‘Collective creativity’ en ‘Collective Research’. Door op een eigen gekozen wijze de manier van samenwerken vorm te geven, onderzoeken de studenten de uitdaging en de potentie van (alternatieve) non-hiërarchische organisatievormen en besluitstructuren.

Kernwoorden in dit onderzoek zijn collectieve verbeelding en meerstemmigheid. Collective research

In september 2023 startte het programma Collective Research – waarin studenten in een tijdelijk collectief onderzochten op welke wijze er gezamenlijk onderzoek kan worden gedaan, welke vormen er mogelijk zijn en wat daar de meerwaarde van is. Per collectief werden de contouren van een onderzoek ontwikkeld rondom het thema: Klimaatverandering – de stijging van de zeespiegel. De focus van het onderzoek lag op het proces van verzamelen, de uitwisseling van het opgehaalde materiaal en op het leggen van verbanden. Ieder collectief besloot een eigen vorm om het proces te archiveren en communiceren.

In dit proces werden de studenten begeleid door Elke Uitentuis en Juha van ’t Zelfde. Het onderzoeksprogramma was gelieerd aan het bredere programma ‘Climate imaginaries at Sea’ (ATD, Gerrit Rietveld Academie en HvA) en droeg op deze wijze bij aan het inzichtelijk maken van het klimaatvraagstuk.

De resultaten werden gepresenteerd in de ‘Research Month’ van de Academie voor Theater en Dans.

Het delen van de lessons learned

Om de ervaringen en kennis over collectief werken en collectief beoordelingen overdraagbaar en toepasbaar te maken voor andere contexten, ontwikkelden we een ‘inspiratie & conditie document collectief werken’. Hierin zijn de bevindingen vertaald naar bouwstenen voor een collectief programma in verschillende contexten.