BEHIND THE SCENES - ‘Ik neem de kijker mee in een genadeloze roes’ - Zephyr Brüggen over Lizzy & de Bacchanten

inspiratiebeeld: uit de film 'Weekend' van Jean-Luc Godard

Gepubliceerd op

Van 25 juni t/m 30 juni presenteert onze nieuwe generatie talent zich tijdens be-CONNECTED. Ben je benieuwd naar de creatieve online uitbarstingen? Lees dit interview met afstuderend regisseur Zephyr Brüggen (Regie Opleiding) over Lizzy & de Bacchanten. Krijg alvast een voorproefje, ga naar het online be-CONNECTED festival en maak een account!

Een seksstaking en een bezeten groep godenaanbidders. In Lizzy & de Bacchanten smeedt regisseur Zephyr Brüggen (26) twee klassieke teksten over revoluties aaneen tot een drie uur durende, genadeloze roes. ‘Ik vroeg me af: hoe werken revoluties? Hoe komen grote groepen mensen in beweging?’

Zephyr, wat ervaart de toeschouwer in Lizzy & de Bacchanten?
‘Een drie uur durend feest! Je begint in een lege ruimte. Tijdens de voorstelling bouwen we het theater op, en word je als toeschouwer meegezogen in een roes. We delen eten en drinken met ons live publiek, dat in een stoelendans ronddraait door de zaal. Ik wilde graag iets maken dat meer aanvoelt als een voetbalwedstrijd of een nacht in een zweterige club, dan een klassieke theateravond. Met acht topacteurs en een DJ voeren we het tempo genadeloos op. De roes lijkt eerst gezellig, maar wordt steeds venijniger. Totdat er niets anders overblijft dan de tragedie, de desillusie, het ontwaken uit de roes van het theater…’

Wie is de Lizzy uit je titel?
‘Lizzy is gemodelleerd naar Lysistrata, de hoofdpersoon uit de oude Griekse komedie Lysistrata. In die komedie organiseren de vrouwen van Athene een seksstaking, zodat hun mannen ophouden met oorlog voeren. Lysistrata is een idealist. Haar revolutie is een constructieve, hoopvolle revolutie. Maar de revolutie mislukt: ze eindigt ermee dat de vrouwen terug moeten naar hun aanrecht en de mannen feestvieren.’

En wie zijn de Bacchanten?
‘Ook de Griekse tragedie De Bacchanten gaat over een revolutie. Dionysos, de god van de dronkenschap en het theater, komt naar de stad en maakt alle vrouwen dronken. Dionysos’ revolutie is een wraakzuchtige, destructieve revolutie, die eindigt in moord en horror. Maar zijn revolutie slaagt wel.’

Twee revoluties met tegengesteld resultaat dus
‘Klopt. Ik heb deze twee klassieke stukken back to back gezet om te kijken: wat is de macht van een groep? En wat is de rol van het individu daarin? Mijn voorstelling reflecteert op revoluties en verandering. Als wij mensen als één enorme moloch in beweging komen, denk ik dat we grote positieve veranderingen in de wereld teweeg kunnen brengen. Maar hoe doe je dat? Hoe kom je samen in beweging? Het kan heerlijk zijn, maar ook gevaarlijk om je als individu te verliezen in een groter geheel. Mensenmassa’s daartoe bewegen was – en is – immers ook de droom van veel gevaarlijke wereldleiders.’

Durf jij jezelf te verliezen in een groter geheel, een massa?
‘Ik houd ontzettend van momenten van identiteitsloosheid. Momenten waarin je je eigen persoon achter je kunt laten en deel wordt van een groter geheel of een groter ideaal. Tegelijkertijd ben ik daar bang voor: wat als ik iets doe waar ik zelf niet achter sta? Ik heb het altijd moeilijk gevonden mezelf te identificeren, omschrijven of kennen. “Ik” bestaat alleen in verhouding tot anderen. In de voorstelling geef ik die identiteitsloosheid, dat opgaan in de groep, op een zintuigelijke manier vorm, en koppel het aan politieke vragen.’

Wat was je grootste uitdaging bij het maken van deze voorstelling?
‘Mijn liefde voor maximalisme en minimalisme tegelijkertijd. Ik begin altijd met veel. Heel veel. Het repetitieproces is mijn trechtervorm, waarin ik alles uiteindelijk zo precies, essentieel en stout mogelijk probeer neer te zetten. In zes weken voor deze enorme voorstelling repeteren was eigenlijk gekkenwerk.’

Waarom gekkenwerk?
‘We hebben gaga-dansworkshops gehad, acrobatische trucs ingestudeerd, renaissancemuziek gezongen. En ook nog eens twee kolossen van klassieke teksten geanalyseerd en ons eigen gemaakt. Maar ik ben wel blij dat we het gedaan hebben.’

Als we je trechter heel smal maken, wat is dan de kerngedachte?
‘Op de Regie Opleiding leren we sowieso om een kerngedachte te formuleren voor elke voorstelling. Ik heb die van mij gestolen van Ru Paul, die ooit de wijze woorden sprak: We’re all born naked. The rest is drag. Je zou ook kunnen zeggen: The rest is theatre. En Euripides zou daar denk ik aan toevoegen: But drag can make you rip your own child to pieces.’

Tot slot: hoe is het om als theaterregisseur een voorstelling te maken in deze tijd?
‘We mogen de voorstelling straks maar voor acht mensen spelen, alleen de afstudeercommissie. Ik hoop natuurlijk dat we later in het jaar een veel groter publiek in onze roes kunnen meevoeren. Want deze voorstelling schreeuwt om een enorme massa dansende toeschouwers!’

Zephyr Brüggen, foto: Sjoerd Derine

Delen